EANU - Europäische Akademie für Naturheilverfahren und Umweltmedizin

Rak jajnika: czy badania przesiewowe mają sens?

Objawy raka jajnika zwykle są dość niespecyficzne – np. bóle brzucha, powiększenie jego obwodu – dlatego ten groźny nowotwór tak często rozpoznawany jest zbyt późno. Czy przesiewowe oznaczanie poziomu antygenu CA125 we krwi pomogą to zmienić?

Udzielenie odpowiedzi na to pytanie jest jednym z celów badania The UK Collaborative Trial of Ovarian Cancer Screening, jednego z największych w historii badań klinicznych dotyczących raka jajnika. Badanie trwa od 14 lat i bierze w nim udział ok. 200 tys. kobiet. U uczestniczek co rok wykonywane jest oznaczenie poziomu CA125 (ang. Cancer Antigen 125), glikoproteiny, której poziom wzrasta przede wszystkim w raku jajnika (choć nie tylko – także w raku endometrium, jajowodu, płuca, piersi, jelita, a także w przebiegu niektórych chorób nienowotworowych). Jeśli wykryto, że stężenie CA125 przekracza normę, uczestniczkę kieruje się na dodatkowe testy w kierunku wykrycia raka jajnika. Interpretacja wyników badania nie jest jednoznaczna. Pierwszy wyniki wskazywały na brak korzyści z przesiewowych, corocznych testów CA125. Jednak, gdy z analizy wyłączono te pacjentki, u których rak najprawdopodobniej już się rozwijał w momencie przystąpienia do badania – okazało się, że korzyści ze screeningu są. Trzeba jednak brać też pod uwagę konsekwencje wyników fałszywie dodatnich, czyli niepotrzebne zabiegi chirurgiczne u kobiet z łagodnymi zmianami w obrębie narządów rodnych. – Z jednej strony, nie mamy wystarczająco mocnych dowodów na to, by postulować wprowadzenie powszechnych badań przesiewowych, z drugiej zaś – dane, które zgromadziliśmy wskazują, że dzięki takim badaniom populacyjne wskaźnik śmiertelności z powodu raka jajnika mogłyby zmniejszyć się nawet o 20 proc. – tłumaczy prof. Usha Menon, kierująca zespołem badawczym. Obserwacja kobiet biorących udział w badaniu ma potrwać jeszcze trzy lata. Być może zgromadzone w tym czasie dane pozwolą na udzielenie ostatecznej, jasnej odpowiedzi na pytanie o przydatność screeningu CA125 w zapobieganiu rakowi jajnika.