|
|
z powrotem | |
Chemioprewencja: przeciwnowotworowe właściwości roślin
Do naturalnych antykancerogenów można zaliczyć m.in. naryngeninę i rutynę z cytrusów, glukozynolaty z roślin z rodziny krzyżowych, genisteinę z soi czy polifenole z herbaty. Mechanizmy ich działania są niezwykle skomplikowane i prowadzą do unieszkodliwiania kancerogenów na drodze enzymatycznej. Właściwości takie wykazują produkty hydrolizy glukozynolatów, zawartych np. w kapuście, czarnej rzodkwi, rzodkiewkach czy brokułach. Te ostatnie zasługują na szczególną uwagę. Pochodzący z nich sulforafan odpowiedzialny jest za silną indukcję enzymu detoksykującego, reduktazy chinonowej. Do innych potencjalnych działań przeciwnowotworowych substancji pochodzenia naturalnego należeć mogą zapobieganie niekontrolowanej proliferacji oraz indukcja białka p21 i wyzwalanie apoptozy. Takie działania wykazuje genisteina, izoflawon znany jako fitoestrogen, ale posiadający również właściwości antykancerogenne. Do innych właściwości wielu naturalnie występujących związków zaliczyć można: hamowanie aktywności kinaz białkowych biorących udział w przekazywaniu sygnału do proliferacji lub ochrona DNA przed tworzeniem kancerogennych adduktów. Najlepiej udokumentowano i najczęściej mówi się o działaniu antyoksydacyjnym i niszczeniu wolnych rodników uszkadzających geny. Resweratrol (RSV), substancja obecna w czerwonym winie, potencjalnie redukuje ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ma działanie przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe. RSV może hamować syntezę DNA, uczulać komórki nowotworowe na radio- i chemioterapię. Działanie RSV jest różne w zależności od stężenia; ze względu na swą dostępność stanowi obiecującą naturalną substancję przeciwnowotworową. Szczególnie dużą zawartość cennych związków przeciwnowotworowych, głównie antyoksydantów typu polifenole, zawierają niektóre owoce jagodowe (żurawina, czarne jagody, wiśnie i aronia), a także granaty i jabłka. Określa się je mianem „superowoców”. W badaniach na komórkach związkiem o działaniu przeciwnowotworowym okazał się kwas elagowy, a także elagotanoidy, których sporo zawierają owoce granatu. Niezwykle wartościową substancją jest także kurkumina, główny składnik kurkumy (curry). Po spożyciu kurkuminy jej stężenie w przewodzie pokarmowym jest wystarczająco duże, aby zapobiegać rozwojowi raka, zwłaszcza w obrębie okrężnicy i odbytnicy. Nie należy też zapominać o zapobieganiu niedoborom błonnika pokarmowego zawartego w produktach zbożowych i surowych warzywach. Jego niedobór przyczynia się do zwiększenia ryzyka zachorowania na raka przewodu pokarmowego. Ze względu na swą liczbę, różnorodność i efekt synergistyczny substancje pochodzenia naturalnego, m.in. glukozynolaty z kapustnych, resweratrol z winogron, naryngenina i rutyna z cytrusów, genisteina z soi, polifenole z herbaty, elagitaniny z owoców granatu czy kurkumina stanowią dziś główny filar chemioprewencji, zaś wiedzę tę warto uwzględnić w diecie. Źródło:
Jan Sieluk, Chemioprewencja, „Gazeta Farmaceutyczna” 2/2010 (http://www.kwadryga.pl/upload/Dokumenty/Artykuly_naukowe/Gf_02_30_31.pdf)
|
Chemioprewencją określamy wszelkie działania, niekoniecznie natury medycznej, mające zatrzymywać procesy nowotworzenia. Ponieważ preparaty chemioprewencyjne nadal stanowią rzadkość na rynku leków, rośnie zainteresowanie roślinami, będącymi źródłem substancji o właściwościach przeciwnowotworowych, które należą do szeregu grup związków chemicznych: polifenoli, lignanów, terpenoidów, indoli lub tioglikozydów. Wykryto dotąd blisko 600 takich substancji w około 300 gatunkach; może je zawierać nawet 2/3 europejskich roślin.