Pfeil z powrotem Trennstrich
       
 

Profilaktyka i zdrowie
Olej palmowy: czy powinniśmy go unikać?

Olej palmowy pozyskiwany jest z mezokarpu lub nasion palmy olejowej (Elaeis guineensis). Ten roślinny olej i jego pochodne funkcjonują w przemyśle (głównie kosmetycznym i spożywczym, ale nie tylko) pod różnymi nazwami: tłuszcze CBE i CBS, emulgator E471, mirystynian izopropylu, kwas palmitynowy, stearynian glicerolu, stearynian sorbitolu, alkohol cetylowy, palmitynian askorbilu, octan tokoferolu, alkohol stearylowy, alkohol oleilowy i oktydodekanol, oleinian i sterynian sorbitolu, palmitynian etyloheksylu.

Surowy olej palmowy, podobnie jak inne oleje rośłinne, ma wiele właściwości prozdrowotnych i może być wartościowym elementem naszej diety. Jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe: zawiera ich aż 50%. Ponadto dostarcza wielu cennych witamin i związków chemicznych, jego właściwości pielęgnacyjne są często wykorzystywane w produkcji kosmetyków. Bywa głównym składnikiem popularnych słodyczy i słodkich kremów do pieczywa przeznaczonych dla dzieci.

Oto główne powody popularności oleju palmowego:

  • duża wydajność: z jednego hektara plantacji uzyskuje się ponad trzy i pół tony oleju palmowego (dla porównania palma kokosowa – 0,77 t/ha; słonecznik – 0,86 t/ha; rzepak – 1,33 t/ha);
  • szerokie zastosowanie: chemia, kosmetyki, żywność, pasze, biopaliwa;
  • półstała konsystencja, dzięki czemu olej palmowy może zastępować częściowo uwodornione oleje.

Czemu zatem tak często słyszymy i czytamy w mediach, że olej palmowy szkodzi zdrowiu, a co gorsza, jest rakotwórczy?

Otóż w przemyśle spożywczym olej palmowy wykorzystywany jest po podgrzaniu, w wysokich temperaturach bowiem usuwany jest charakterystyczny zapach i naturalny czerwony kolor oleju. Proces ten powoduje zanieczyszczenie oleju glicydylowymi estrami kwasów tłuszczowych, które mogą powodować powstawanie nowotworów.

Szkodliwość oleju palmowego dokumentują liczne badania. Główne zastrzeżenia odnoszą się do wysokiej zawartości w spożywczym oleju palmowym tłuszczy nasyconych oraz tłuszczy trans, przyczyniających się do rozwoju chorób układu krążenia.

Jeżeli chodzi o potencjalną rakotwórczość oleju palmowego, w 2014 roku Komisja Europejska wydała Zalecenie nr (2014/661/UE) o monitorowaniu występowania w żywności 2- i 3-monochloropropano-1,2-diolu (2- i 3-MCPD), estrów kwasów tłuszczowych 2- i 3-MCPD oraz estrów glicydowych kwasów tłuszczowych uznanych za składniki potencjalnie rakotwórcze dla ludzi i wymagających monitorowania przez państwa członkowskie. Z kolei w maju 2016 roku European Food Safety Authority wydała oświadczenie o zanieczyszczeniu żywności zawierającej oleje roślinne, kładąc szczególny nacisk na rakotwórcze GE, 3-MCPD oraz 2-MCPD obecne w oleju palmowym.

Oto niektóre produkty, których składnikiem może być olej palmowy:

  • czekolada i wyroby czekoladowe oraz lody i słodycze nie zawierające czekolady
  • pieczywo, wyroby cukiernicze
  • chipsy, chrupki
  • dania typu fast food i dania instant (zupki, sosy, kostki rosołowe itp.)
  • niektóre margaryny i majonez
  • kawa rozpuszczalna 3 w 1
  • słodkie napoje instant, np. kakao,

W produktach spożywczych olej palmowy występuje pod następującymi nazwami: olej palmowy, tłuszcz utwardzony, olej roślinny utwardzony, tłuszcz częściowo utwardzony.

(Źródło: biotechnologia.pl; K. Bernasińska, biotechnologia.pl)