Profilaktyka i zdrowie
Zmiana czasu – co na to nasz zegar biologiczny?

W ostatni weekend marca, w nocy z soboty na niedzielę, przesunęliśmy wskazówki zegara o godzinę do przodu. Zmieniamy czas dwa razy do roku, ostatni raz uczynimy to w 2021 roku. Z Rezygnacji ze zmian czasu ucieszą się przede wszystkim osoby doświadczające zaburzeń snu.

Statystyczny Europejczyk śpi siedem godzin na dobę, Amerykanin – sześć i pół. To około półtorej godziny krócej niż nasi dziadkowie. Prof. Pierre Maquet kierujący Wydziałem Neurologii na Uniwersytecie w Liège odkrył, że zarówno niedosypanie, jak i wszelkie zaburzenia rytmu dobowego nie są obojętne dla zdrowia. W eksperymencie, który przeprowadził, wzięli udział młodzi, zdrowi ochotnicy. Pozostawali oni aktywni przez 42 godziny, nie przeznaczając czasu na sen, mając za to do wykonania rozmaite zadania wymagające skupienia. Badacze rejestrowali aktywność mózgu uczestników badania za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. Wyniki były zaskakujące: okazało się, że każdy z obszarów kory mózgowej posiada własny, odmienny od reszty zegar biologiczny i każdy niezależnie reaguje na brak snu! Oznacza to, że przetwarzanie informacji jest optymalne tylko wtedy, gdy śpimy o właściwej porze.

Zmiana czasu o godzinę, jesienna czy też wiosenna, nie stanowi dla naszego mózgu zbyt dużego problemu. Bywa jednak nieprzyjemna. Przez okres około tygodnia po zmianie czasu odczuwamy jej skutki związane z okresowym skróceniem czasu snu o godzinę - twierdzą psychologowie z University of York oraz Lancaster University. Taki wniosek wyciągnęli, znalizując ponad dwa miliony umówionych wizyt w szkockich przychodniach przyszpitalnych w latach 2005-2010 przed, podczas i po zmianie czasu.

Za naszym zegarem biologicznym stoją molekularne mechanizmy, adaptujące fizjologię naszego organizmu do poszczególnych faz dnia i nocy. Mechanizmy te odpowiadają m.in. za zmiany w wydzielaniu hormonów, temperaturę ciała, jakość snu, poziom ciśnienia tętniczego lub procesy metaboliczne. Poza uczuciem niewyspania zarwanie już jednej nocy wywołuje w naszym organizmie kaskadę przemian.

Rozregulowanie zegara biologicznego wiąże się z m.in. z:

• wzrostem apetytu i zmianą nawyków żywieniowych na niezdrowe (związanymi ze zwiększeniem się zapotrzebowania na tłuszcz i węglowodany)
• idącą za nimi nadwagą oraz otyłością
• zwiększeniem częstotliwości ataków u osób chorujących na padaczkę
• rozwojem chorób układu krążenia
• rozwojem niektórych typów nowotworów (niedawno wykazano na przykład, że kobiety pracujące w trybie zmianowym częściej chorują na raka piersi).

Jeżeli masz problemy ze snem przez więcej niż trzy noce w tygodniu i utrzymują się one przez conajmniej miesiąc, powodując kłopotach z funkcjonowaniem w ciągu dnia, może to oznaczać, że cierpisz na zaburzenia snu. Poszukaj ich przyczyn, zadbaj o higienę snu, w razie konieczności udaj się do lekarza. Na temat roli snu w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych oraz sposobów na polepszenie jego jakości pisaliśmy w 10. numerze naszego kwartalnika „Aktualności Medyczne”: http://www.eanu-archiv.de/Aktualnosci-Medyczne_10.pdf

(Źródło: J. Wojteczek, A. Piotrowska, zdrowie.pap.pl, rynekzdrowia.pl)