Diagnostyka onkologiczna
Innowacyjna metoda diagnostyki białaczek

Szpik kostny osób chorych na białaczkę zasiedla kilka podtypów komórek nowotworowych, które różnią się od siebie zestawem mutacji. Standardowa diagnostyka wykrywa tylko jeden, dominujący podtyp i przeciwko niemu wdraża się leczenie, które często przynosi pożądany skutek. Jednak niekiedy dochodzi do nawrotu choroby na skutek namnażania się komórek białaczkowych z innych podtypów.

Dlaczego tak się dzieje? W momencie rozpoznania choroby komórki te obecne są w szpiku kostnym w niewielkiej ilości, a aktualnie nie stosuje się leczenia skierowanego przeciwko wszystkim podtypom komórek białaczkowych.

Nawrotom białaczek zaradzić może metoda opracowywana przez polskich badaczy. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) informuje, że nad urządzeniem do szybkiego bezznacznikowego obrazowania, identyfikacji i sortowania podtypów komórek białaczkowych pracuje konsorcjum składające się z pięciu jednostek naukowych, którego liderem jest Uniwersytet Warszawski.

Kierownik projektu prof. Czesław Radzewicz z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego komentuje: „Naszym celem jest uproszczenie i przyspieszenie diagnostyki białaczek, a także zwiększenie jej efektywności, gdyż dzięki naszemu urządzeniu możliwe stanie się określanie wszystkich podtypów komórek białaczkowych obecnych w szpiku pacjenta”. Wyjaśnia przy tym, że metabolizm poszczególnych podtypów komórek białaczkowych jest inny, różnią się one zatem między sobą składem chemicznym, a co za tym idzie, nieco inaczej rozpraszają światło w tzw. widmie ramanowskim.

„Przeprowadzimy wielopłaszczyznowe badania widm ramanowskich poszczególnych podklonów komórek białaczkowych i powiążemy je z klinicznymi cechami choroby. W ten sposób opracujemy algorytm diagnostyczny białaczek. Sporym wyzwaniem technologicznym będzie stworzenie unikalnego urządzenia, które pozwoli na unieruchomienie komórek nowotworowych, wykonanie obrazów ich widm ramanowskich, a następnie mikroskopową analizę. W dalszej perspektywie chcemy, aby analiza ta była wykonywana automatycznie. Połączenie urządzenia z algorytmem umożliwi szybką, obiektywną, tańszą i efektywniejszą diagnostykę choroby, a w konsekwencji podjęcie skuteczniejszego leczenia” – tłumaczy prof. Cz. Radzewicz.

Nowatorską metodę diagnostyczną opracowywać będzie sześć wielodyscyplinarnych zespołów, w skład których wejdą m.in. onkolodzy, chemicy i fizycy z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, z Instytutu Chemii Fizycznej PAN w Warszawie, Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz z Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Na opracowanie algorytmu i specjalistycznej aparatury diagnostycznej oraz jej kliniczną implementację naukowcy otrzymali dofinansowanie w wysokości 26 mln zł ze środków programu TEAM-NET Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

(Źródło: naukawpolsce.pap.pl, biotechnologia.pl)