Integracyjne leczenie nowotworów
Leczenie żywieniowe w onkologii: mała dostępność i niska świadomość

Choć wiadomo, że zapobieganie niedożywieniu w chorobie nowotworowej zwiększa szanse na wyzdrowienie, skraca czas pobytu w szpitalu i ostatecznie obniża koszty leczenia onkologicznego, podejście do diety pacjenta w polskich szpitalach wygląda najczęściej zupełnie inaczej.

Podczas debaty „Dostęp do żywienia medycznego prawem pacjenta z chorobą nowotworową”, zorganizowanej w Warszawie z okazji Światowego Dnia Układu Pokarmowego, wypowiadali się wybitni eksperci z zakresu onkologii i leczenia żywieniowego, które powinno być nieodłączną częścią leczenia przeciwnowotworowego oraz zintegrowanej opieki nad chorym, a także sami pacjenci onkologiczni.

Niedożywienie to bardzo częsty problem chorych na nowotwory. Eksperci wskazują, że objawy niedożywienia występują u 85% pacjentów, natomiast wyniszczenie (kacheksja) u 30% chorych. W tej grupie aż u 5-20% pacjentów kacheksja jest bezpośrednią przyczyną zgonu w terminalnym stadium choroby nowotworowej.

Pobyt w polskich szpitalach sprzyja – niestety - stanom niedożywienia: po przyjęciu do szpitala rozwija się ono aż u 30% pacjentów odżywionych prawidłowo przed hospitalizacją. Z kolei niedożywienie 70% chorych, u których stwierdzono ten stan, ulega w trakcie hospitalizacji dalszemu pogłębieniu.

Dr n. med. Grzegorz Krasowski, ordynator Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej i kierownik Poradni Leczenia Żywieniowego w Krapkowickim Centrum Zdrowia mówi: „Razem z pacjentami pragniemy, by żywienie medyczne stało się integralną częścią diagnostyki i tworzenia terapii onkologicznej oraz jednym z kluczowych standardów leczenia onkologicznego. Niezwykle ważne jest, aby pacjenci mieli dostęp do rzetelnych informacji i porad dotyczących odżywiania, a więc potrzebujemy w Polsce większej liczby wykwalifikowanych dietetyków, zespołów żywieniowych oraz specjalistycznych ośrodków domowego żywienia medycznego”.

Świadomość roli leczenia żywieniowego jest niska nie tylko wśród Polaków, ale w całej Europie. Pokazała to europejska ankieta z 2018 roku przeprowadzona wśród 907 pacjentów onkologicznych przez European Cancer Patient Coalition. Chorzy pochodzili z Polski, Włoch, Czech, Grecji, Hiszpanii, Rumunii, Bułgarii, Danii i Finlandii. Okazało się, że niemal 70% ankietowanych straciło podczas choroby na wadze, ntomiast aż 46% nie było świadomych, że utrata masy ciała niekorzystnie wpływa na wyniki leczenia.

U przyczyn braku świadomości na temat znaczenia leczenia żywieniowego leży głównie brak informacji na ten temat ze strony lekarzy onkologów. Dane z ankiety wskazują, że 92% chorych nie otrzymało żadnej informacji na temat roli odżywiania w leczeniu onkologicznym, a 77% nie zostało skierowanych do dietetyka lub innego specjalisty w tej dziedzinie.

Pacjenci onkologiczni ani ich rodziny nie są świadomi, że istnieją wytyczne gwarantujące opiekę żywieniową i że mają prawo domagać się jej podczas leczenia przeciwnowotworowego. Należą do nich m.in. rezolucja Rady Europy ResAP (2003)3 z 2003 roku czy opublikowane w 2005 roku przez Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego. Zostały one w 2015 roku zaktualizowane przez ekspertów PTChO, PTO, PTOK oraz POLSPEN w dokumencie pt. „Standardy leczenia żywieniowego w onkologii”.

Dr n. med. Aleksandra Kapała, specjalista onkologii klinicznej i chorób wewnętrznych ujęła problem następująco: „Tylko odpowiednio przeprowadzony proces leczenia żywieniowego, od trafnie postawionej diagnozy do zakończenia leczenia i późniejszej stałej opieki, zapewni pacjentom kompleksową terapię żywieniową. Co za tym idzie, jednostki świadczące opiekę onkologiczną powinny zacząć być rozliczane z rzeczywiście zrealizowanych świadczeń w zakresie odżywiania do- i pozajelitowego, a nie tylko z wykonania badań przesiewowych dotyczących niedożywienia”.

(Źródło: medexpress.pl; Zdjęcia: Nutlegal - stock.adobe.com)